Door Corona heeft het juridische begrip ‘onvoorziene omstandigheden’ veel aandacht gekregen. Ook de oorlog in Oekraïne en andere rampen houden dit onderwerp actueel. Eerder gemaakte afspraken kunnen niet altijd meer nagekomen worden. Maar hoe los je de gevolgen daarvan samen op?
Wat is een onvoorziene omstandigheid?
Met een beroep op onvoorziene omstandigheden kan je een rechter verzoeken om een overeenkomst te wijzigen of (gedeeltelijk) te ontbinden. Hiervoor moet sprake zijn van omstandigheden die partijen niet voorzien hebben en die zodanig zijn dat wederpartij niet van jou mag verwachten dat de gesloten overeenkomst ‘ongewijzigd blijft’.
Rechter toetst terughoudend, opnieuw in onderhandeling
De praktijk is echter dat de rechter slechts bij hoge uitzondering een beroep op onvoorziene omstandigheden toestaat. Het hangt af van de omstandigheden van het geval. Hebben partijen geen rekening hoeven houden met de ‘omstandigheid’ en de verstrekkende gevolgen hiervan? Dan pas zal er sprake zijn van een onvoorziene omstandigheid.
Vanwege de onzekere uitkomst van zo’n juridische procedure, adviseren veel juristen om eerst opnieuw in onderhandeling te gaan en pas naar de rechter te stappen als je er écht niet uitkomt samen.
Mediationclausule
Maar hoe zorg je ervoor dat onderhandelingen succesvol zijn? Door vooraf in de overeenkomst zelf al te anticiperen op deze situatie door uitdrukkelijk mediation op te nemen. In het geval dat er zich onvoorziene omstandigheden voordoen, dienen partijen met elkaar in overleg te treden. Leidt dit overleg niet binnen – bijvoorbeeld – drie maanden tot overeenstemming, dan spreken partijen van te voren af dat zij zich op basis van vrijwilligheid inspannen om de kwestie op te lossen met behulp van een onafhankelijke bemiddelaar, door mediation dus.
Voordeel
Partijen weten niet met welke onvoorziene omstandigheden ze geconfronteerd zullen worden, maar wèl hoe ze daar mee om willen gaan. Betrokken partijen krijgen door middel van zo’n mediationclausule op een laagdrempelige manier ondersteuning geboden voor een dreigend geschil mochten er zich onvoorziene omstandigheden voor doen.
Meer weten?
Mocht je meer willen weten over deze clausule of over mediation in het algemeen, neem dan contact op met onze mediator Folkert Terpstra.
