De afgelopen tijd heb je het wellicht al vaker gehoord of voorbij zien komen: vanaf 1 augustus 2022 treedt de Wet implementatie EU-Richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden in werking. Een onderdeel van deze wijzigingen is een verandering van de scholingsplicht. Deze wijziging is ook van invloed op het studiekostenbeding. Voor werkgevers zal dit betekenen dat zij zich meer moeten inspannen voor scholing van werknemers, met mogelijk extra kosten tot gevolg.
Kort gezegd is in de nieuwe wet geregeld dat als een werkgever op grond van de wet of collectieve overeenkomst verplicht is om scholing aan te bieden, zij deze kosten zal moeten dragen, en dat deze niet verrekend of teruggevorderd mogen worden. Bovendien moet het volgen van de opleiding als arbeidstijd worden aangemerkt.
Geldt deze nieuwe richtlijn voor alle opleidingen?
Nee, de nieuwe richtlijn heeft alleen betrekking op scholing die de werkgever op grond van de wet of CAO verplicht is aan te bieden aan de werknemer.
Het gaat dan om scholing die de werknemer verplicht is te volgen omdat deze noodzakelijk is voor de uitoefening van zijn functie. Hierbij moet je denken aan scholing op het gebied van veiligheid en arbeidsvoorwaarden, zoals bijvoorbeeld het bijhouden van de vakbekwaamheid en scholing ten behoeve van veiligheidsvoorschriften.
De wetgever noemt een paar voorbeelden ter illustratie:
- Voorbeeld behouden vakbekwaamheid: Zo stelt de wet verplicht dat een trustkantoor (een kantoor dat als beheerder optreedt van een pakket aandelen) er zorg voor draagt dat alle personen, die desbetreffende werkzaamheden voor het kantoor verrichten, bekend zijn met de geldende regels en daarvoor periodieke opleidingen volgen. De werknemer zal deze opleidingen dus moeten volgen om zijn functie te kunnen blijven uitoefenen. En de werkgever is onder de nieuwe richtlijn dus verplicht om de kosten voor deze scholing volledig te dragen.
- Voorbeeld ten behoeve van veiligheidsvoorschriften: In de wet wordt verplicht gesteld dat de beheerder van het spoor er zorg voor draagt dat werknemers met een veiligheidsfunctie met het oog op het behouden van hun geschiktheid, kennis en bekwaamheid, voor de desbetreffende functie de noodzakelijke oefening hebben en de noodzakelijke nadere of aanvullende scholing volgen.
Een ander voorbeeld dat onder verplichte scholing zou kunnen vallen:
- Voor veel werkzaamheden in de bouw is het verplicht om te beschikken over een Vca-certificaat. Wanneer zo’n soort cursus verplicht wordt gesteld in de collectieve overeenkomst of door de werkgever zelf, dan zal ook een dergelijke cursus als deze onder de verplichte scholing vallen.
Onder deze richtlijn vallen niet de beroepsopleidingen of opleidingen die werknemers verplicht moeten volgen voor het verkrijgen, behouden of vernieuwen van een beroepskwalificatie, zolang de werkgever niet verplicht is deze aan te bieden aan de werkgever op grond van de wet of collectieve arbeidsovereenkomst.
Waar moet ik als werkgever nu rekening mee houden?
Als werkgever ben je na 1 augustus 2022 dus verplicht om verplichte scholing kosteloos aan te bieden, en moet het volgen van de scholing door de werknemer als arbeidstijd worden beschouwd. Hierbij komen alle kosten die de werknemer moet maken in verband met het volgen van de scholing voor rekening van de werkgever.
Kosten waarmee je dus rekening moet houden zijn onder andere:
- Reiskosten
- Examengelden
- Studieboeken en ander studiemateriaal
- Uren dat werknemer geen arbeid kan verrichten
Vaak komen werkgever en werknemer een studiekostenbeding overeen. Hierin wordt dan afgesproken dat werknemer verplicht wordt om een vergoeding te betalen voor gemaakte studiekosten indien de werknemer voortijdig zijn baan opzegt binnen een bepaalde periode na het volgen van de scholing. Een dergelijk beding dat betrekking heeft op kosten voor verplichte scholing – zoals hierboven aangegeven – zal bij ingang van de richtlijn nietig zijn. Dit betekent juridisch dat deze afspraak nooit bestaan heeft. Gevolg is dan ook dat wanneer een dergelijke terugbetalingsafspraak vóór 1 augustus 2022 is afgesproken, deze niet meer geldig is en de werkgever de kosten voor verplichte scholing niet mag verrekenen of terugvorderen van de werknemer.
Verder is voor de werkgever nog het volgende van belang met betrekking tot het kosteloos ter beschikking stellen van verplichte scholing:
- Het maakt voor vergoeding van de kosten niet uit of werknemer de opleiding met goed of slecht gevolg heeft afgelegd.
- Het maakt voor de toepasselijkheid van deze regeling niet uit wat voor type arbeidsovereenkomst is overeengekomen. De verplichtingen zoals opgenomen in de regeling gelden ongeacht het type overeenkomst van de werknemer (onbepaalde tijd/ bepaalde tijd/ nul-uren overeenkomst)
- Beroept een werknemer zich op deze regeling? Dan mag je de werknemer hier niet om benadelen.
- Bij niet naleving door de werkgever:
- Wanneer een studiekostenbeding wordt opgenomen dat in strijd is met de nieuwe richtlijn zal deze geacht worden nooit te hebben bestaan.
- Naleving van deze richtlijn zal ook getoetst worden bij een eventuele ontslagprocedure.
- Het mogelijk niet naleven van de scholingsplicht kan een schadevergoeding in het leven roepen voor de werknemer wanneer er sprake is van een wanprestatie.
Afsluitend
Er zal dus het een en ander gaan veranderen ten aanzien van de scholingsplicht. Alle kosten die de werknemer maakt ten behoeve van de verplichte scholing komen voor rekening van de werkgever en blijven dat ook. Ook wanneer er vóór 1 augustus een studiekostenbeding met terugbetalingsregeling is afgesproken voor verplichte scholing. Daarnaast moet de tijd ten behoeve van de scholing als arbeidstijd worden beschouwd. Mocht je nu als werkgever met modelcontracten werken waarin een dergelijk studiebeding is opgenomen, dan is het zaak om deze aan de nieuwe regelgeving aan te (laten) passen.
Vragen over de nieuwe regeling omtrent verplichte scholing of over de Wet implementatie EU-Richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden ? Neem dan contact op met Team Arbeidsrecht. Zij helpen je graag.
