Ben je verplicht om mee te werken aan mediation of – andersom – kun je een ander dwingen tot mediation?
Het antwoord is nee: je bent niet verplicht om mee te werken en je kunt medewerking van een ander niet afdwingen. In sommige gevallen is het wel verstandig om mee te werken, bijvoorbeeld bij contractuele bepalingen en arbeidsgeschillen.
Niet verplicht
Dat je mediation niet kunt afdwingen is op zich logisch, net zo logisch als dat je een gesprek met iemand ook niet kunt afdwingen. Want dat is wat mediation in de kern is: in gesprek gaan met elkaar om te luisteren naar elkaars standpunten.
Het verschil tussen een ‘gewoon’ gesprek en een ‘mediation’ gesprek is mediation gebeurt onder begeleiding van een neutrale bemiddelaar, de mediator, en in vertrouwelijkheid.
Beide partijen zullen wel moeten willen, vrijwilligheid dus, en je kunt partijen nu eenmaal niet dwingen tot ‘vrijwilligheid’.
Contractuele bepaling
Sommige partijen hebben in een contract staan dat ze in geval van een conflict, de zaak eerst bespreken in aanwezigheid van een mediator. Zo’n ‘bevoegdheidsbepaling‘ zie je bijvoorbeeld vaak in VOF contracten of andere samenwerkingscontracten.
In principe is dit een afdwingbare afspraak zou je zeggen: partijen hebben de afspraak vrijwillig gemaakt en moeten deze dus ook nakomen.
Toch hoeft deze afspraak niet te worden gerespecteerd door de contractspartijen. De vrijwilligheid bij mediation betekent namelijk dat elk van de partijen de mediation kan stopzetten op elk gewenst moment, dus óók voordat je überhaupt aan de mediation bent begonnen.
Twijfelgevallen
Er zijn echter twijfelgevallen: hoe specifieker de bevoegdheidsbepaling, hoe meer je van partijen mag verwachten dat ze toch meewerken aan een mediationtraject.
Spreek je dus van te voren af aan welke kwalificaties de mediator moet voldoen (bijvoorbeeld afgeronde beroepsopleiding en juridisch geschoold) en hoe lang de mediation minimaal duurt (bijvoorbeeld 1 intake gesprek van minimaal 1 uur), dan is je eerder verklaarde vrijwilligheid minder vrijblijvend dan wanneer je hebt afgesproken om eerst ‘in der minne’ te overleggen voordat je naar de rechter gaat.
Arbeidsconflicten
Ook in sommige arbeidsgeschillen is de vrijwilligheid om aan mediation te doen in de praktijk minder vrijblijvend dan in theorie. Als bijvoorbeeld de bedrijfsarts mediation adviseert, kan het weigeren van mediation gezien worden als het niet meewerken aan de re-integratie. Maar ook zonder expliciete verwijzing van de bedrijfsarts, wordt van zowel de werknemer als de werknemer verwacht dat ze een redelijke poging doen om te werken aan herstel van een verstoorde arbeidsrelatie door middel van mediation. Weigert een van de partijen de mediation, dan kan dat leiden bijvoorbeeld tot afwijzing van een ontbindingsverzoek en/of toewijzing van een extra ontslagvergoeding.
Conclusie
Je bent dus niet wettelijk verplicht om me te werken aan mediaton en je kunt medewerking aan een mediation traject ook niet juridisch afdwingen. In sommige gevallen is het echter wel verstandig om mee te werken.
Heb je vragen over mediation of vraag jij je af of mediation geschikt is in jouw situatie? Neem dan vrijblijvend contact met me op. Ik vertel je graag meer.
