Stikstof is niet meer weg te denken uit de dagelijkse praktijk. Al geruime tijd wordt Nederland overspoeld met uitspraken van rechtbanken en Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State over stikstof en met name de beperkingen als gevolg van het “stikstofmoeras”.
De Afdeling bestuursrechtspraak heeft in het afgelopen jaar verschillende baanbrekende uitspraken gewezen. Denk hierbij aan de uitspraak over het niet langer kunnen toepassen van diverse stalsystemen. Denk aan de uitspraak over het beweiden en bemesten en denk aan de uitspraak over de bouwvrijstelling. De bouwvrijstelling zorgde ervoor dat voor de aanlegfase van een bouw geen vergunning nodig was. Echter, tijdens de aanlegfase wordt er wel stikstof uitgesloten op onder meer Natura-2000 gebieden, waardoor deze bouwvrijstelling van tafel is geveegd. Daar moet nog een hoofdstuk aan toegevoegd worden.
Uitspraak 14 februari 2022
In Waalwijk werd een bouwplan voorzien voor de bouw van twee woningen met bijbehorende voorzieningen. Hiertegen verzetten een aantal buurtbewoners zich. Het argument stikstof wordt uiteraard ook ingeroepen.
De discussie
Bij deze herbestemmingen moet de initiatiefnemer onderbouwen dat er in feite geen depositie plaatsvindt als gevolg van de realisatie van het bouwplan. De initiatiefnemer heeft een onderzoek laten uitvoeren en heeft aangetoond dat voorheen sprake was van een paardenbak en paardenstal en dat er hobbymatig paarden werden gehouden. Indien dat afgezet wordt tegen de komst van de woningen is er geen toename van stikstof. De initiatiefnemer voorziet de onderbouwing van foto’s van de paarden en facturen van mest. De buurtbewoners stellen daar enkel twijfels tegenover en betwisten de aanwezigheid van de paarden.
In eerste instantie zou je je kunnen voorstellen dat het beroep van de buurtbewoners niet slaagt omdat ze enkel twijfels kenbaar maken. Toch gaat de voorzieningenrechter mee in het betoog en overweegt dat niet vaststaat dat in de referentiesituatie op het terrein feitelijk een hobbypaard werd gehouden. Derhalve bestaat er onvoldoende zekerheid over de juiste referentiesituatie in het onderzoek. Het plan wordt dan ook geschorst. Er moet in de bodemprocedure nog nader onderzoek worden uitgevoerd.
Tot slot speelde in deze casus nog de vraag of de buurtbewoners zich konden beroepen op de bescherming van de natuur. Dat was volgens de voorzieningenrechter het geval nu het plangebied op de grens van het Natura 2000 gebied lag. In de rechtspraak wordt aangenomen dat een afstand tot 100 meter van het Natura 2000 gebied zorgt voor voldoende verwevenheid met het natuurbelang.
Gevolgen
Deze uitspraak laat zien dat het bepalen van de referentiesituatie goed onderbouwd moet worden en voorzien moet worden van bewijsstukken. In deze zaak is dat (vooralsnog) onvoldoende gedaan. De negatieve effecten blijken onvoldoende, omdat de afweging onjuist is c.q. niet gecontroleerd kan worden. Dit moet in de bodemprocedure nader worden uitgewerkt.
Lessen voor de praktijk
- Stikstof speelt ook een rol bij herbestemmingen;
- Bij de vergelijking tussen de oude en nieuwe situatie moet je zoveel mogelijk bewijs aanleveren;
- Opdrachtgevers zouden gewezen moeten worden op de risico’s. Hoe beter het dossier in elkaar zit, hoe minder vertraging het project hoeft op te lopen.
