Buitensporige renteverhoging van hypotheekproducten.
Op 3 november 2008 liet een grote Nederlandse hypotheekverstrekker per brief aan vele tientallen klanten weten dat een aan de hypotheek gekoppelde opslag werd verhoogd van 0,65% naar 1,35%. Het ging om een opslag die de hypotheekverstrekker nota bene zelf aanduidde als ‘vast’. Daarnaast betrof deze verhoging bijna een verdubbeling van het oorspronkelijke percentage. Omdat, zoals altijd, aan het hypotheekproduct een automatische machtiging was gekoppeld, werden de fors hogere maandbedragen gemakshalve ook meteen geïncasseerd.
Protest
Niet alle klanten van de hypotheekverstrekker accepteerden deze handelwijze. Logisch! De hypotheekverstrekker had dit product immers op de markt gebracht als een helder en inzichtelijk hypotheekproduct. Het rentepercentage was namelijk aan Euribor gekoppeld. Euribor is het gemiddelde rentetarief waartegen een panel van vooraanstaande Europese banken elkaar leningen in euro’s verstrekken. Het Euribor tarief geldt als basistarief voor allerlei (afgeleide) renteproducten zoals spaarrekeningen en hypotheken. Naast het rentepercentage betaalden de klanten een vaste opslag, zo was hen beloofd.
Een grote groep klanten van de hypotheekverstrekker liet weten dat zij deze handelwijze niet accepteerden. De opslag was eenzijdig en in strijd met de overeenkomst verhoogd. De hypotheekverstrekker liet zich niet van de wijs brengen en meldde zijn klanten dat het, kort gezegd, niet zou gaan om een ‘vaste’ (in de zin van: onveranderlijke) opslag. Daarom zou hij de bewuste opslag naar believen kunnen wijzigen. De hypotheekverstrekker beriep zich daarnaast op zijn algemene voorwaarden.
Een aantal klanten bleef zich echter verzetten en nam een van onze advocaten in de arm. De advocaat sommeerde de hypotheekverstrekker schriftelijk om de verhoging binnen 8 dagen met terugwerkende kracht ongedaan te maken en de vaste opslag te handhaven op het oude niveau van 0,65%. Helaas hield ook nu de hypotheekverstrekker voet bij stuk. Dit stelde de klanten voor de keuze: ofwel hun klacht neerleggen bij het KiFiD (Klachteninstituut Financiële Dienstverlening) ofwel de zaak voorleggen aan de rechter.
Naar de rechter
Een groot deel van de protesterende klanten koos voor de eerste optie. Een kleine groep stapte samen met ons naar de rechter. Zij dagvaardden de hypotheekverstrekker en vorderden nakoming van de overeenkomst met de bedoeling dat de hypotheekverstrekker werd veroordeeld om de verhoging ongedaan te maken en te laten. Het standpunt van de klanten kwam erop neer dat zij mochten verwachten dat de vaste opslag niet kan worden gewijzigd. Uit de hypotheekakte en de toepasselijke voorwaarden blijkt immers dat de opslag vast is. Dit staat letterlijk zo in de ontvangen papieren.
Ook waren de klanten van mening dat de hypotheekverstrekker onrechtmatig had gehandeld door met een beroep op zijn algemene voorwaarden de ‘vaste’ opslag te veranderen in een percentage dat afwijkt van hetgeen partijen zijn overeengekomen. De bewuste voorwaarden zijn immers voor meerderlei uitleg vatbaar en als professionele speler op de hypotheekmarkt had de hypotheekverstrekker de consumenten erop moeten wijzen dat de bewuste ‘vaste’ opslag niet zo vast was als de hypotheekofferte deed vermoeden. De hypotheekverstrekker voerde uitgebreid verweer.
Het oordeel
Op 12 maart heeft de zitting plaatsgevonden bij de rechtbank te Roermond. Op die zitting hebben de klanten hun standpunt nogmaals uitgebreid mogen toelichten. Ditzelfde heeft ook de hypotheekverstrekker mogen doen. De rechter-commissaris had naderhand niet lang nodig om met een duidelijk oordeel te komen: de door de hypotheekverstrekker gebruikte offerte en algemene voorwaarden waren voor meerderlei uitleg vatbaar en dit feit behoort volgens de rechter-commissaris niet tot de risicosfeer van de consument. Hierop is door de rechter-commissaris aan de hypotheekverstrekker nog een kans geboden om deze kwestie buiten rechtbank om te schikken met de klanten. Indien de hypotheekverstrekker van die gelegenheid geen gebruik zou maken, zou er een vonnis volgen met daarin slecht nieuws voor de hypotheekverstrekker. Tot ieders grote verbazing liet de hypotheekverstrekker echter weten van die gelegenheid geen gebruik te willen maken.
Voor meer informatie kun je contact opnemen met Luc Tacx, vakgroepleider Ondernemings- en Verbintenissenrecht op 0475-420033 of via l.tacx@gca.nl.
