In een vrij recente uitspraak van 22 september 2021 (ECLI:NL:RVS:2021:2129, www.raadvanstate.nl) moest de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: hoogste bestuursrechter) oordelen over de omgang met de persoonsgegevens van een akkerbouwer. De hoogste bestuursrechter oordeelde dat een akkerbouwer niet verplicht was in te stemmen met de afdracht van zijn gegevens aan de Brancheorganisatie Akkerbouw.
Wat was er aan de hand?
De minister van Economische zaken had op verzoek van de Brancheorganisatie Akkerbouw besloten in het kader van een EU-programma om het verrichten van onderzoeken ter uitvoering daarvan algemeen verbindend te verklaren. Onderdeel van dat programma waren twee regelingen: een Regeling financiële bijdrage en een Regeling registratie en gegevensverstrekking. Vanwege de algemeen verbindendverklaring waren het programma en de regelingen ook van toepassing op bedrijven die niet zijn aangesloten bij de brancheorganisatie. Dat betekent dat ook bedrijven die niet zijn aangesloten bij de branchevereniging konden worden verplicht tot een bijdrage. Daarnaast meende de minister dat ook de gegevens van dergelijke bedrijven konden worden doorgegeven. In een brief, naar aanleiding van de Gecombineerde opgave, gaf hij daarom aan dat hij de naam, het adres en het KvK-nummer van een akkerbouwbedrijf aan de Brancheorganisatie Akkerbouw wilde verstrekken.
Daar was deze akkerbouwer het niet mee eens. Nadat de minister (ondanks de zienswijze van de akkerbouwer) het besluit toch wilde doorzetten ondanks de eerdere geuite bezwaren, stapte deze naar de rechter. Hoewel de rechtbank hem ongelijk gaf – de rechtbank vond namelijk dat hoewel de gegevens voor een ander doel waren verzameld, dit doel toch verenigbaar was met de AVG (de Algemene Verordening Gegevensbescherming) omdat het een taak van algemeen belang betrof – had hij bij de Raad van State meer succes.
Wat vond de hoogste bestuursrechter?
De hoogste bestuursrechter in deze zaak stelde vast dat de akkerbouwer verplicht was in het kader van de Landbouwtelling gegevens aan de minister door te geven. Daarbij had de akkerbouwer aangevinkt dat hij géén toestemming gaf om gegevens door te geven aan een brancheorganisatie. Volgens de minister was er een onderscheid tussen de areaalgegevens, die niet zomaar mochten worden doorgegeven, en gegevens over de naam, het adres en het KvK-nummer van de maatschap, die volgens de minister wel zonder toestemming mochten worden doorgegeven. De akkerbouwer, die niets van de brancheorganisatie wilde weten, vond dat niet terecht. De hoogste rechter was het met hem eens. Volgens de AVG mag het verwerken van persoonsgegevens voor een ander doel dan waarvoor deze zijn verzameld, alleen (als daar geen toestemming voor is gegeven) op grond van een Europese of nationale wettelijke grondslag (dat was hier niet aan de orde) of als dit andere doel verenigbaar is met het oorspronkelijke doel waarvoor de gegevens zijn verzameld.
Volgens de hoogste rechter, die keek naar de criteria uit de AVG om te beoordelen of de doelen verenigbaar zijn, was van belang of er voldoende verband is tussen het oorspronkelijke en het nieuwe doel van gegevensverwerking. Daarvan was hier geen sprake. Het doorgegeven van de gegevens zou het voor de brancheorganisatie makkelijker maken het bedrijf te registreren en de bijdrage te innen voor het Gezamenlijk programma. De brancheorganisatie is volgens de Afdeling echter een privaatrechtelijk vereniging (die de belangen van akkerbouwers behartigt) en deze behartigt geen taak van algemeen belang. De minister was hier niet voor verantwoordelijk en de onderzoeken die de brancheorganisatie wilde uitvoeren waren geen taak van algemeen belang Dat stond namelijk los van het hiervoor genoemde doel: het vergemakkelijken van de registratie en innen van de bijdrage. Tussen dit doel en het doel waarvoor de gegevens zijn verzameld, de landbouwtelling, bestaat volgens de rechter onvoldoende verband. Daarom was geen sprake van een verenigbaar doel en was de verstrekking niet rechtmatig. Het besluit werd vernietigd.
Zo blijkt maar weer dat het loont om kritisch te zijn op wat er met je gegevens gebeurt en niet zomaar stil te blijven zitten als deze tegen je wens worden doorgegeven. Mocht je hier vragen over hebben of twijfelen over wat er in je eigen situatie met je gegevens gebeurt, neem dan gerust eens contact met ons op. Wij kunnen hierbij helpen!
