Op 21 december 2011 heeft de hoogste bestuursrechter in Nederland (Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State) opheldering gegeven over voorzienbaarheid bij planschadevergoedingen.
Bij schade door maatregelen op het gebied van de ruimtelijke ordening geeft de Wet ruimtelijke ordening de mogelijkheid een tegemoetkoming te claimen. Een nieuw bestemmingsplan kan een slechter planologische regeling bevatten. De waarde van jouw woning kan hierdoor zijn gedaald. In zo’n geval kan een planschadevergoeding worden aangevraagd. Niet altijd wordt een tegemoetkoming toegekend. Voorzienbaarheid van de schade speelt een belangrijke rol.
Wat is voorzienbaarheid?
Als het ontstaan van de planschade voorzienbaar was wordt geen tegemoetkoming verstrekt. Dat is logisch. Een voorbeeld: vanuit een woning in het buitengebied bestaat vrij uitzicht over de omliggende weilanden. De woning komt te koop en op dat moment legt de gemeente een ontwerp-bestemmingsplan ter inzage met de bedoeling een nieuwe woonwijk te realiseren. De koper komt niet in aanmerking voor vergoeding van planschade. Voor hem was immers voorzienbaar dat het planologische regime nadelig zou wijzigen.
Geen eenduidige rechtspraak
In het verleden heeft de Afdeling zich moeten buigen over gevallen waarbij na aankoop van een woning meerdere bestemmingsplanwijzigingen werden doorgevoerd. Indien een koper van een woning op grond van het geldend bestemmingsplan rekening moest houden met woningbouw in de omgeving daarvan en dit bestemmingsplan daana wordt gewijzigd in een agrarische bestemming, ontstaat de vraag of de schade voorzienbaar was als deze agrarische bestemming vervolgens weer wordt omgezet in de bestemming “woningbouw”.
Lang is onduidelijk geweest hoe deze vraag beantwoord moest worden. Dit kwam doordat de Afdeling tegenstrijdige uitspraken over de voorzienbaarheid deed. In de uitspraak van 16 december 2009 overwoog de Afdeling dat alleen de planologische situatie ten tijde van de koop van het eigen huis van belang was. In de uitspraken van 6 oktober 2004 en 20 juli 2011 besloot de Afdeling dat de rechtszekerheid meebrengt dat ook betekenis toekomt aan een verandering van het geldende planologische regime na de koopdatum.
Uitspraak Afdeling 21 december 2011
Op 21 december 2011 heeft de Afdeling echter een richtinggevende uitspraak gedaan. De Afdeling oordeelde dat het bestemmingsplan ten tijde van aankoop van de woning in alle gevallen bepalend is voor de voorzienbaarheidsvraag, ook al wijzigt het bestemmingsplan na aankoop in een gunstiger bestemmingsplan. De lijn in de uitspraak van 16 december 2009 moet dus worden gevolgd.
Voor meer informatie over dit onderwerp kun je terecht bij Peter Goumans, advocaat Overheid en Omgeving. Je kunt hem bereiken via p.goumans@gca.nl of 0492-780 193.
