In bestuursrechtelijke schadevergoedingszaken zoals nadeelcompensatie en planschade wordt door het overheidsorgaan een ‘onafhankelijke’ deskundige ingeschakeld om de schade te bepalen. Deze deskundige wordt veelal aangewezen op basis van een procedureverordening. Voorbeelden zijn de Regeling Nadeelcompensatie Verkeer en Waterstaat 1999 en diverse planschadeverordeningen van gemeenten.
Verzet tegen aanstelling deskundige zonder succes
Door verzoekers om schadevergoeding, die zich niet kunnen verenigen met het advies van de ingeschakelde deskundige, wordt vaak aangevoerd dat de deskundige niet aangemerkt kan worden als een onafhankelijke deskundige. Tot succes hebben deze beroepen echter tot voor kort niet geleid omdat de Raad van State helder was over de status van de ingeschakelde deskundige. Daarnaast mag het bestuursorgaan volgens de Raad van State uitgaan van het advies van de deskundige indien geen sprake was van concrete aanknopingspunten voor de onjuistheid en/of onvolledigheid van het advies.
Verrassende uitspraak Raad van State
Kortom, een strakke lijn van de Raad van State waarin geen dan wel onvoldoende beweging kwam. Het was dan ook een grote verassing dat de Raad van State eind vorig jaar de ‘onafhankelijke’ deskundige terugfloot. Ik licht dat hierna kort toe.
In de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van 17 december 2014 met vindplaats 201402067/1/A2 overwoog de Afdeling dat de ingeschakelde deskundige niet aangemerkt kon worden als een onafhankelijke deskundige. In deze zaak werd de gemeente Helmond bijgestaan door een advocatenkantoor. Datzelfde advocatenkantoor was kennelijk op grond van de planschadeverordening aangewezen als onafhankelijke adviseur. De planschadeverzoeker kon zich hiermee niet verenigen aangezien er volgens hem geen sprake was van een onafhankelijke deskundige. De deskundige had immers ‘twee petten op’. De Afdeling is van oordeel dat de adviseur niet aangemerkt kon worden als een onafhankelijke adviseur en overweegt:
“Dit laat evenwel onverlet dat de schijn van partijdigheid ook kan worden gewekt door een deskundige die in het ene geval door een bestuursorgaan wordt ingeschakeld om een onafhankelijk advies uit te brengen, terwijl zij gelijktijdig of nagenoeg gelijktijdig in een ander geval door hetzelfde bestuursorgaan wordt ingeschakeld om zijn belangen te behartigen of als zijn gemachtigde op te treden in een gerechtelijke procedure.”
Geen onderscheid in rol planschadeadviseur en advocaat
Ter zitting is komen vast te staan dat het kantoor in beginsel de vaste planschadeadviseur van het college is, maar dat zij door het college en de raad van Helmond af en toe ook als advocaat wordt ingeschakeld voor juridische bijstand. Een advocaat draagt zorg voor de rechtsbescherming van zijn cliënt en is daartoe partijdig bij de behartiging van de gerechtvaardigde belangen van zijn cliënt.
Daarnaast was gebleken dat, doordat het kantoor ook een verweerschrift had ingediend namens de gemeente Helmond, geen onderscheid valt te maken tussen haar rol als planschadeadviseur en haar rol als advocaat. Gelet hierop is de schijn gewekt dat de adviseur in het onderhavige geval als planschadeadviseur niet onpartijdig is, zodat het college het advies van de adviseur niet aan zijn besluitvorming ten grondslag heeft mogen leggen. Dat de adviseur, naar het college stelt, in het onderhavige geval bij de rechtbank niet als gemachtigde maar als deskundige is opgetreden, doet hier niet aan af, te minder nu dit onderscheid voor een burger moeilijk te begrijpen is.
Conclusie
De hierboven aangehaalde uitspraak is naar mijn mening van wezenlijk belang voor de bestuursrechtelijke schadevergoedingspraktijk. De uitspraak van de Raad van State heeft een duidelijk signaal afgegeven. Voor de bestuursrechtelijke schadevergoedingsspecialisten en wellicht voor de wetgever een moment om na te denken over bindende regels voor deskundigen in een bestuursrechtelijke procedure. Er is weliswaar een gedragscode voor gerechtelijk deskundigen in civiele en bestuursrechtelijke zaken maar in de praktijk blijkt dat deze niet dan wel in zeer beperkte mate wordt gebruikt.
Voor meer informatie over dit onderwerp, kunt u contact opnemen met Niels Crooijmans, advocaat Overheid + Omgeving via telefoonnummer 0492-780186 of via n.crooijmans@gca.nl
