Stel je bent de eigenaar van een prachtige woonboerderij met vrij uitzicht op een schapenweide. Op een kwade dag verkoopt de eigenaar van de schapenweide uw uitzicht aan een projectontwikkelaar. De projectontwikkelaar is van plan om luxe, zeer moderne woningen op zijn nieuwe perceel te plaatsen. Hij vraagt daartoe een bouwvergunning aan bij de gemeente en de vergunning wordt inderdaad verleend.
Trage besluitvorming
Je bent het uiteraard niet eens met de verleende vergunning en je dient een bezwaarschrift in. De gemeente verklaart jouw bezwaarschrift helaas ongegrond en besluit de vergunning toch te verlenen. Tegen dit besluit ga je in beroep bij de rechtbank maar ook de rechtbank verklaart jouw beroep ongegrond. Je wilt het er niet bij laten zitten en stelt hoger beroep in bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (kortweg: de Afdeling). Na een aantal jaren volgt er een uitspraak. De Afdeling verklaart jouw beroep gegrond. Na 6 jaar is dan eindelijk besloten dat de nieuwe woningen niet tegenover jouw woning gebouwd mogen worden en de bouwvergunning wordt geweigerd. Toch houd je aan deze hele geschiedenis een naar gevoel over. Immers, het behoud van jouw fraaie uitzicht heeft je wel zes jaar van boosheid, ergernissen en teleurstellingen gekost. Je vraagt zich af of er iets te doen is aan deze trage besluitvorming.
“Mag een bestuursrechtelijke procedure oneindig lang duren”?
De Afdeling heeft op 4 juni 2008 een opmerkelijke uitspraak gedaan over rechterlijke overschrijding van de redelijke termijn. De Afdeling heeft bepaald dat een bestuursrechtelijke procedure in totaal maximaal vijf jaar in beslag mag nemen. Deze vijf jaar wordt als volgt onderverdeeld:
– de bezwaarschriftenfase bij de gemeente mag één jaar duren;
– de fase van beroep bij de rechtbank mag twee jaar duren;
– de fase van beroep bij de Afdeling mag ook twee jaar duren.
Compensatiemogelijkheden
De Afdeling heeft geoordeeld dat er binnen deze vijf jaar wel compensatiemogelijkheden zijn. Een te trage behandeling in de ene fase kan worden hersteld door een extra vlotte behandeling in een volgende fase. Zo kan volgens de Afdeling een periode van bijna twee jaar die met de bezwaarfase is gemoeid, worden gecompenseerd doordat de rechtbank binnen een jaar uitspraak doet.
Schadevergoeding
Is de redelijke termijn overschreden, dan kom je voor schadevergoeding in aanmerking. Dit is door de rechtspraak besloten vanuit de gedachte dat je door de lange duur van de procedure spanning en frustraties heeft ondervonden. Wil je hiervoor een schadevergoeding, dan dien je een zogenaamde ‘schadestaatprocedure’ te beginnen tegen De Staat (de Minister van Justitie). Er is een eenvoudig stelsel van vergoedingen. Voor elk half jaar dat de redelijke termijn is overschreden, geldt een vergoeding van 500 euro.
Een bestuursrechtelijke procedure mag dus niet eindeloos duren. Dit is al een eerste stap in de goede richting om ook rechters aan een bepaalde termijn te houden. Het is nu aan de wetgever om verdere stappen te gaan ondernemen. We wachten in spanning af!
Heb je nog vragen over de redelijke termijn in bestuursrechtzaken of duurt jouw bestuursrechtelijke procedure oneindig lang? Neem je contact op met Irene van Geel, vakgroepleider Bestuursrecht. Zij is bereikbaar op 0493-352070 of via i.van.geel@gca.nl.
