Sinds 1 december 2020 geldt, zoals bekend, in Nederland een mondkapjesplicht voor iedereen van 13 jaar en ouder. Deze mondkapjesplicht geldt in alle publieke binnenruimten, zoals winkels en musea. Als je deze regel niet naleeft, riskeer je een boete van 95 euro.
Voordat deze plicht landelijk werd ingevoerd, werd het dragen van mondkapjes al veel gebruikt om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Om een uitbraak op het werk te voorkomen, liet een werkgever op 13 oktober 2020 aan zijn werknemers weten vanaf dat moment een mondkapjesplicht in te voeren op het werk. Een van de werknemers weigerde een mondkapje te dragen en besloot uiteindelijk naar de rechter te stappen. De rechtbank Midden-Nederland oordeelde dat de werkgever geen loon hoeft te betalen zolang de werknemer weigert een mondkapje te dragen.
De feiten
De werknemer is sinds 2014 als chauffeur in dienst bij werkgever, een banketbakkerij. Op 13 oktober 2020 ontvangt werknemer een bericht van zijn werkgever met de mededeling dat er tijdens het werk mondkapjes gedragen moeten worden. Werknemer heeft deze instructie niet opgevolgd en geen mondkapje gedragen. De chef-productie heeft hem hierop aangesproken, omdat de werkgever op dat moment vakantie had. Eind oktober hebben werkgever en werknemer een gesprek gehad over het dragen van een mondkapje tijdens het werk. Dit gesprek heeft ertoe geleid dat de loonbetaling aan werknemer is opgeschort zolang geen mondkapje zou worden gedragen en werknemer op non-actief is gesteld. Werknemer ging hiermee niet akkoord. Werkgever heeft vervolgens onder meer aan werknemer laten weten dat de werknemer de non-actiefstelling ongedaan kan maken door te verklaren dat hij tijdens de werkzaamheden een mondkapje zal dragen en zal blijven dragen. Werknemer volgde de mondkapjesverplichting nog steeds niet op, waardoor zijn loonbetaling werd opgeschort en hem de toegang tot het werk werd ontzegd. De werknemer was het hiermee niet eens en stapte naar de rechter.
Volgens de werknemer kon zijn werkgever namelijk niet van hem verlangen dat hij in zijn functie als chauffeur tijdens werktijd een mondkapje zou dragen. Het instructierecht van de werkgever moet redelijk worden toegepast en in dit geval veroorzaakt het voor hem hinder en ongemak. Bovendien kan hij tijdens zijn werk voldoende afstand houden van collega’s, waardoor het dragen van een mondkapje in zijn functie niet nodig is. Dat zijn werkgever had aangegeven dat hij tijdens het rijden geen mondkapje hoeft te dragen, verandert volgens hem de situatie niet. De werkgever beroept zich op het instructierecht. Het dragen van mondkapjes is een maatschappelijk aanvaardbaar middel en werknemer moet zich in principe dan ook houden aan de voorschriften die de werkgever opstelt.
Het oordeel van de rechter
De rechter oordeelt dat het dragen van een mondkapje gedurende de corona-pandemie aan de veiligheid en gezondheid kan bijdragen. Werkgever mag haar werknemers deze verplichting dan ook opleggen. Op de banketbakkerij, als werkgever, rust de plicht om medewerkers te beschermen door te zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving. Naast dit individuele belang, heeft werkgever ook een bedrijfsbelang. Het is in het belang van het bedrijf dat er zo min mogelijk mensen ziek worden. Bij ziekte of quarantaine moeten de werknemers namelijk doorbetaald worden. Daarnaast geeft de rechter aan dat de mondkapjesmaatregel alleen werkt als iedereen zich eraan houdt, een onderscheid naar functie hoeft dus niet gemaakt te worden. Bovendien heeft werkgever aangegeven dat het niet nodig was om tijdens het rijden een mondkapje te dragen. Hierdoor heeft werknemer al een groot gedeelte van zijn werktijd geen mondkapjesplicht. Al met al mag de werkgever het loon van de medewerker opschorten en toegang tot het werk ontzeggen zolang hij tijdens werktijden weigert een mondkapje te dragen. Wel merkt de rechter op dat werkgever de afgelopen jaren te weinig loon heeft betaald volgens de cao. Dit achterstallig loon moet de banketbakkerij dus nog wel aan de werknemer betalen.
Conclusie
Een bedrijfsruimte wordt niet gezien als openbare ruimte en valt dus niet onder de nationale mondkapjesplicht. Het is, zoals uit deze uitspraak blijkt, wel mogelijk om zelf als werkgever een mondkapjesplicht in te voeren. Weigeren werknemers vervolgens een mondkapje te dragen? Dan is het, zo blijkt uit de recente uitspraak, mogelijk de loonbetaling op te schorten en/of je werknemer de toegang tot het werk te ontzeggen. Let er wel op dat je goede instructies geeft, vervolgens eerst een waarschuwing geeft bij niet naleving en je medewerkers wijst op de mogelijke gevolgen wanneer ze de mondkapjesplicht niet opvolgen. Wil je meer weten over je instructierecht als werkgever of heb je een andere arbeidsrechtelijke vraag? Neem dan contact op met een van onze advocaten van team Arbeid.
