Nadat de Hoge Raad op 3 maart 2015 bepaalde, dat strafvervolging naast een alcoholslot niet mogelijk is, oordeelde de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State een dag later, dat het alcoholslotprogramma (ASP) helemaal niet meer opgelegd mocht worden. Met deze uitspraken werden eerder gedane uitspraken in alcoholslot-zaken echter niet teruggedraaid. Het CBR was daardoor niet verplicht om alle onherroepelijke alcoholslotprogramma’s opnieuw te bekijken. Ook een strafrechtelijke veroordeling voor rijden onder invloed van iemand die eerder een alcoholslot opgelegd gekregen heeft, bleef daardoor in stand. Zie hierover ook mijn eerdere artikel.
Het ASP liep een volgende deuk op toen het Gerechtshof Den Haag op 3 november 2015 in kort geding bepaalde, dat het CBR in onherroepelijke alcoholslot-zaken onder bepaalde omstandigheden onrechtmatig handelde door langer vast te houden aan de ongeldigverklaring van rijbewijzen. Twee mannen hadden een procedure aangespannen tegen het CBR, omdat hun rijbewijs voor de duur van 5 jaar ongeldig was verklaard. Zij hadden namelijk geen geld om deel te nemen aan het ASP. De twee mannen konden daardoor al sinds 2012 respectievelijk 2014 geen auto besturen, met als gevolg dat zij geen (nieuwe) baan konden krijgen. Het hof vond de gevolgen van het niet kunnen deelnemen aan het ASP in deze gevallen te klemmend, reden waarom het CBR bij wijze van voorlopige voorziening werd opgedragen om het ‘rijbewijs B’ aan deze twee mannen terug te geven (zonder oplegging van het ASP). Het CBR was het niet mee eens met dit arrest van het hof en is daartegen in cassatie gegaan. De Hoge Raad heeft nog geen uitspraak gedaan in deze zaak. Zie hierover mijn artikel
Om een stortvloed aan kort gedingen van personen met vergelijkbare gevallen te voorkomen, heeft het CBR snel een nieuwe rechtsingang gecreëerd, zoals blijkt uit het arrest in kort geding van 26 april 2016 van het Gerechtshof Den Haag. Mensen die vanwege beperkte financiële middelen niet konden deelnemen aan het ASP konden daardoor bij het CBR een verzoek om een Verklaring van Geschiktheid ex artikel 97 van het Reglement Rijbewijzen indienen. Op die manier hoefde niet meer 5 jaar te worden gewacht om in aanmerking te komen voor een nieuw rijbewijs. Na het ondergaan van een keuring neemt het CBR een besluit op dat verzoek. Als het CBR weigert een nieuw rijbewijs te verstrekken, kan daartegen bezwaar worden gemaakt. Alle relevante omstandigheden, waaronder de klemmende, onevenredige gevolgen van het niet kunnen deelnemen aan het ASP, kunnen daarbij aan de orde worden gesteld. Wanneer dat bezwaar door het CBR ongegrond wordt verklaard, kan daartegen beroep bij de bestuursrechter ingediend worden. Hangende bezwaar en beroep kan een voorlopige voorziening bij de voorzieningenrechter worden gevraagd.
Dit alles zorgde voor een flinke streep door de rekening van het bedrijf dat de alcoholsloten ontwikkelde en inbouwde bij deelnemers. Er hoefden namelijk geen nieuwe alcoholsloten meer ingebouwd te worden. Het bedrijf hield zich alleen nog bezig met het controleren en uitlezen van reeds ingebouwde alcoholsloten. Hierdoor kwam het bedrijf in financieel zwaar weer te verkeren. Het bedrijf heeft om die reden bij Minister Schultz-van Haegen en de RDW aangegeven te stoppen met haar werkzaamheden. Nu de minister en de RDW dat niet konden tegenhouden en zich geen nieuwe leverancier aandiende, kon de Minister niets anders doen dan het ASP te beëindigen. Dat heeft zij vorige week per brief aan de Tweede Kamer laten weten. Dit heeft consequenties voor de onherroepelijke alcoholslot-zaken.
Mensen die op dit moment nog een alcoholslot in hun auto hebben zitten, maar niet met een verlenging te maken hebben (ca. 900 mensen), kunnen tot eind december 2016 een afspraak maken om het alcoholslot te laten uitbouwen en een nieuw rijbewijs aan te vragen. Zij krijgen een nieuw regulier rijbewijs, mits er geen ‘medische indicaties’ zijn dat deze personen ongeschikt zijn om aan het verkeer deel te nemen.
Mensen die niet deelnemen aan het alcoholslotprogramma (ruim 4.000 personen) en diegenen die in de verlenging van het ASP zitten als gevolg van te veel foutieve blaastesten (ca. 65 personen) krijgen niet zomaar een regulier rijbewijs. Zij moeten het voormelde verzoek om een Verklaring van Geschiktheid ex artikel 97 van het Reglement Rijbewijzen indienen en zich laten keuren. Alleen bij een positieve uitkomst, kunnen ook deze personen weer een gewoon rijbewijs aanvragen.
Dit betekent niet dat de reeds opgelegde ASP-besluiten (en daarmee de ongeldigheid van het oorspronkelijke rijbewijs) door het CBR worden ingetrokken. Deze besluiten behouden hun rechtskracht, zoals de Raad van State in de uitspraak van 4 maart 2015 al overwoog. De Minister beëindigt het ASP alleen, omdat zij niet anders kan vanwege het stoppen van de leverancier van de alcoholsloten. Als het bedrijf niet had aangegeven te stoppen met deze verliesgevende activiteit, had de Minister de mensen met een alcoholslot in hun auto en de mensen die dat niet konden betalen daarmee hoogstwaarschijnlijk tot het bittere eind laten zitten. Alle personen die dit betreft, krijgen een brief van het CBR met informatie over de afbouw van het ASP en de gevolgen hiervan voor hen.
Mocht je dus nog steeds met een alcoholslot rondrijden, laat deze zo snel mogelijk uitbouwen. Je kunt het alcoholslot tot uiterlijk eind 2016 uit je auto laten halen. Meer weten hierover? Neem dan contact op met advocaat Patrick Grijpstra via p.grijpstra@gca.nl of 0492-780193.
