In augustus 2009 heeft de rechtbank Roermond een belangrijk vonnis gewezen over de ruimte voor ruimteregeling. In de 1e fase van die regeling was het mogelijk om een bouwvergunning (ook wel bouwcontingent genoemd) van een gemeente te kopen. De bouwgrond kocht de bouwer van derden of had de bouwer al in eigen bezit. Die aanpak is overigens al weer verouderd. Nu worden alleen nog maar direct bebouwbare kavels uitgegeven. Voor een bouwvergunning werden indertijd forse bedragen betaald. De koper in de zaak die bij de rechtbank Roermond terecht kwam, weigerde – nadat hij de bouwvergunning op zak had – zijn bijdrage aan de gemeente te betalen. De gemeente ging daarop tot invordering over. De rechtbank wees die claim echter af.
Uitspraken
Tegen de uitspraak van de rechtbank Roermond ging de gemeente in hoger beroep bij het Gerechtshof te ‘s-Hertogenbosch. Het Gerechtshof wees eind september een arrest in deze belangrijke en principiële zaak. Het vonnis van de rechtbank Roermond werd door het Gerechtshof in stand gelaten.
Financiering sloop van veestallen
De ruimte voor ruimteregeling is indertijd ontworpen om financiële middelen te verwerven om de sloop van veestallen te financieren. Op die regeling bestond vanwege de ontworpen constructies onder juristen wel kritiek, maar tot een toetsing door de rechter kwam het niet tot in 2009. In de kern gaat het om de vraag of een gemeente een geldsom kan verlangen bij de uitoefening van haar taak op het gebied van de ruimtelijke ordening (bijvoorbeeld de afgifte van een bouwvergunning). Inmiddels biedt de Wet ruimtelijke ordening hiervoor bepaalde mogelijkheden, maar schadeloosstelling voor de kosten was, tot die wet in werking trad, aan beperkingen onderhevig. Dat kon alleen door het sluiten van een exploitatieovereenkomst of het heffen van baatbelasting. Juist die beperking verhindert volgens het Gerechtshof dat de gemeente een bijdrage verlangt voor afgifte van een bouwvergunning. Het Gerechtshof oordeelde dan ook dat de gemeente misbruik maakte van haar bevoegdheden.
Het Gerechtshof liet het echter niet bij deze afwijzingsgrond. De gemeente beriep zich erop dat er in haar geval een directe relatie bestond tussen stallensloop en nieuwbouw van woningen. De ruimte voor ruimteregeling bepaalde dat per 1000 m2 gesloopte stallen één woningbouwcontingent zou kunnen worden uitgegeven. Het Gerechtshof moest echter vaststellen dat het aantal gebouwde woningen helemaal niet overeenstemde met de oppervlakte in de betrokken gemeente gesloopte stallen. Er was dus geen voldoende verband tussen slopen en bouwen.
Streep door ruimte voor ruimteregeling
Voor het eerst heeft een rechter de ruimte voor ruimteconstructie beoordeeld en daar een streep doorgezet. Deze uitspraak heeft een principieel karakter en kan zeker ook betekenis hebben voor andere zaken.
Voor meer informatie over de ruimte voor ruimteconstructie kun je terecht bij Peter Goumans, advocaat Overheid en Omgeving. Je kunt hem bereiken via p.goumans@gca.nl of 0492-780 193.
