Het coronavirus COVID-19 heeft een grote impact op ons dagelijks leven. Zowel op privélevens – ‘sociale onthouding’ – als op het bedrijfsleven. Bedrijven kampen met het probleem dat zij geen goederen aangeleverd krijgen en kunnen contractuele afspraken niet meer (tijdig) nakomen. Personeel wordt verzocht zoveel als mogelijk thuis te werken. Kinderen kunnen niet naar de kinderopvang of naar school, waardoor ouders plots extra oppas moeten zien te regelen. Als ondernemer wil je weten waar je aan toe bent. In dit artikel lees je over aansprakelijkheid bij het niet nakomen van contracten en over je verplichtingen als werkgever, ten opzichte van je personeel.
Hieronder volgt een korte Q&A van onze advocaten arbeidsrecht en ondernemingsrecht Maud Saes en Barbara Koolen:
Q: Kan ik mij beroepen op overmacht, als ik mijn overeenkomst met een opdrachtgever niet kan nakomen?
A: Soms wel! Of dat mogelijk is, is afhankelijk van alle omstandigheden van het geval. Allereerst moet worden gekeken of er een zogeheten overmachtsclausule is opgenomen in de overeenkomst of algemene voorwaarden. Als zo’n bepaling is opgenomen, dan dient te worden bekeken wat er precies in staat. Het kan zo zijn dat er een bepaling is opgenomen die het heeft over: ‘iedere omstandigheid waarop de tekortschietende partij in redelijkheid geen invloed kan uitoefenen’. Bij een dergelijke bepaling is het aannemelijk dat het Corona-virus hier onder valt en dat je dus succesvol een beroep kunt doen op overmacht. Er zijn echter ook situaties denkbaar, waarin een beroep op overmacht minder snel zal slagen. Bijvoorbeeld op het moment dat een leverancier harde toezeggingen heeft gedaan over de leveringstermijnen.
Q: Ben ik aansprakelijk voor eventuele schade, als is vastgesteld dat sprake is van overmacht?
A: Nee, in dat geval kan de aansprakelijk niet aan jou worden aangerekend. Als je je met succes kunt beroepen op overmacht, hoef je niet te presteren zolang de overmachtstoestand duurt. Je kan je dus ook beroepen op overmacht indien je een vordering tot nakoming ontvangt van de wederpartij. In sommige gevallen rechtvaardigt overmacht ontbinding van de overeenkomst.
Q: En als ik nou geen specifieke afspraken heb gemaakt over overmachtssituaties? Sta ik dan met lege handen?
A: Nee, je zou je dan mogelijk nog met succes kunnen beroepen op het feit dat sprake is van onvoorziene omstandigheden. De rechter is echter wel terughoudend bij een beroep op onvoorziene omstandigheden, omdat partijen in principe al de mogelijkheid hebben gehad om hierover afspraken te maken dat niet hebben gedaan. Het is dus zeer de vraag of een rechter het Corona-virus als onvoorziene omstandigheid zal aanmerken.
Q: Ben je als werkgever verplicht om maatregelen te nemen om besmetting te voorkomen?
A: Ja! Een werkgever is verplicht om te zorgen voor een veilige werkomgeving en dient zich als goed werkgever te gedragen.
Q: Mag een werknemer zelf beslissen thuis te blijven omdat deze bang is besmet te raken?
A: Nee, een werknemer mag alleen thuisblijven als er ook echt een goede grond is voor de angst om besmet te raken. Bijvoorbeeld als de werknemer in contact zou kunnen komen met iemand die terugkomt uit een risicogebied.
Q: Mogen verlofdagen worden afgeschreven als een werknemer tijdens vakantie besmet raakt?
A: Nee, als een werknemer tijdens vakantie ziek wordt, dan behoudt deze het recht op loon en worden geen vakantiedagen afgeschreven. Dit kan mogelijk anders zijn als de bestemming van de werknemer voor vertrek al is aangemerkt als risicogebied, en de werknemer desondanks gaat.
Q: Heeft een werknemer recht op verlof als de scholen hun deuren sluiten en deze voor zijn kind moet zorgen?
A: Ja, dan heeft de werknemer recht op calamiteitenverlof. Tijdens dat verlof behoudt de werknemer recht op loon, totdat de werknemer iemand heeft gevonden die kan oppassen. Dit verlof is maar van korte duur, namelijk alleen voor de ‘noodsituatie’. Van de werknemer mag worden verwacht dat hij snel zorgt voor een alternatieve oplossing, of anders verlofdagen opneemt.
Q: Heeft een werknemer recht op verlof als deze voor een ziek kind moet zorgen?
A: Ja, dan heeft een werknemer recht op kortdurend zorgverlof. Een werknemer heeft recht op verlof voor de noodzakelijke verzorging in verband met ziekte van een kind, maar ook bijvoorbeeld van een echtgenoot of bloedverwant in de eerste of tweede graad. De duur van het verlof bedraagt maximaal twee keer de arbeidsduur per week. De werknemer behoudt recht op minimaal 70% van het loon.
Q: Heeft een werknemer die in quarantaine moet, recht op loon?
A: Ja, een werknemer heeft volgens de wet recht op loon, tenzij hij niet werkt door een oorzaak die ‘in redelijkheid voor rekening van werknemer’ behoort te komen. Als een werknemer thuis moet blijven op basis van een bevel vanuit de overheid, ligt dit niet in zijn risicosfeer, dus moet je zijn loon gewoon doorbetalen.
Q: Heeft een werknemer recht op loon als de productie stil komt te liggen?
A: Ja, want dit ligt ook in de risicosfeer van werkgever. Een werkgever kan mogelijk wel gebruik maken van de werktijdverkortingsregeling. De werkgever mag normaal gesproken niet zomaar de werktijd van een werknemer verminderen. Bij werktijdverkorting blijft een werknemer voor wie tijdelijk geen of minder werk is in dienst van de werkgever, maar krijgt de werknemer een WW-uitkering voor de niet-gewerkte uren. Het Corona-virus is inmiddels aangemerkt als een buitengewone omstandigheid waardoor een beroep op de regeling kan worden gedaan. De werktijdverkortingsregeling kan aangevraagd worden via het aanvraagformulier.
Voor actuele informatie over het Corona-virus, verwijs ik je naar de website van het RIVM. Het is voor ondernemers van belang om deze informatie goed bij te houden en het advies van het RIVM te volgen.
Mocht je vragen hebben over het effect hiervan op je organisatie en personeel, neem dan contact op met:
Maud Saes
Telefoon: 0493 33 14 79
Mobiel: 06 48 77 82 50
E-mail: m.saes@gca.nl
