Beroep instellen tegen overheidsbesluiten aan banden?
De Algemene wet bestuursrecht regelt in welke gevallen bezwaar en beroep openstaat tegen beslissingen van de overheid. Bezwaar en beroep kan alleen worden ingesteld door belanghebbenden. Over wie als belanghebbende kan worden aangemerkt is in de loop der jaren veel rechtspraak ontstaan. In het algemeen geldt dat iemand die binnen de invloedssfeer van een vergund project woont belanghebbende is. Een belanghebbende kan het besluit van de overheid op elk gewenst onderdeel aan de kaak stellen. Daaraan lijkt een einde te gaan komen.
Relativiteitsbeginsel
De lange duur van bezwaar- en beroepsprocedures is de overheid een doorn in het oog. In de Crisis- en herstelwet is daarom beoogd een versnelling van de afdoening van bezwaar- en beroepsprocedures tot stand te brengen. Dat gebeurt onder meer door de invoering van het zogeheten relativiteitsbeginsel. Dit beginsel komt erop neer dat de bestuursrechter een overheidsbesluit niet mag vernietigen vanwege strijd met een rechtsregel die niet strekt tot bescherming van het belang van degene die beroep instelt. Anders gezegd: het is niet alleen nodig om belanghebbende te zijn, degene die beroep instelt moet ook een eigen belang hebben bij de rechtsregels waarop hij zijn beroep baseert.
Uitspraak Raad van State
Op 19 januari heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak gedaan op een beroep in een zaak waarin het relativiteitsbeginsel aan de orde was. In deze zaak ging het om de aanleg van een woonwijk van 700 woningen. Omwonenden stelden zich op het standpunt dat ten onrechte geen rekening gehouden was met de milieuzone van een bedrijf dat vlak naast de nieuwe woonwijk lag. De omwonenden was het feitelijk te doen om behoud van het uitzicht vanuit hun woning.
De Raad van State oordeelde dat de omwonenden zich niet op de milieuzone kunnen beroepen. Het belang van de omwonenden lag immers enkel in het voorkomen van de aantasting van vrij uitzicht en meer in het algemeen behoud van hun woonomgeving. Een milieuzone van een bedrijf strekt er niet toe dat belang te beschermen. De bestuursrechter mag een overheidsbesluit dan niet vernietigen, zelfs niet als de beroepsgrond juist zou zijn. Datzelfde zou ook gelden voor de stelling dat de geluidsnormen van de Wet geluidhinder of geurnormen van de Wet geurhinder en veehouderij bij de nieuw te bouwen woningen zouden worden overschreden vanwege de nabije ligging van een boerderij.
Wetsvoorstel opname relativiteitsbeginsel in Awb
De Crisis- en herstelwet geldt alleen voor aangewezen projecten. Het relativiteitsbeginsel geldt dus alleen in zaken waarop de Crisis- en herstelwet van toepassing is. Maar er ligt al een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer om het relativiteitsbeginsel in de Algemene wet bestuursrecht op te nemen. Als dat wetsvoorstel wordt aangenomen zullen de inhoudelijke beroepsmogelijkheden voor omwonenden behoorlijk worden ingeperkt. Een succesvol beroep kan dan alleen nog worden gebaseerd op rechtsregels die zijn geschreven ter bescherming van een eigen belang.
Voor meer informatie kun je contact opnemen met Irene van Geel, vakgroepleider Overheid & Omgeving op 0492-544435 of via i.van.geel.@gca.nl.
